Słownik pojęć

Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna we Włodawie

 A  

  • ADDzaburzenie koncentracji uwagi, bez nadpobudliwości ruchowej i impulsywności, które występują przy ADHD.
  • ADHD – zespół nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, zespół hiperkinetyczny; zaburzenie psychiczne okresu dzieciństwa, prowadzące do istotnego upośledzenia funkcjonowania oraz zwiększające ryzyko wystąpienia innych zaburzeń psychicznych. Do postawienia prawidłowego rozpoznania wymagane jest, aby objawy występowały przed 7 rokiem życia w co najmniej dwóch środowiskach (np. szkoła i dom).
  • Analiza i syntezaczynność polegająca na wyodrębnianiu elementów z całości i złożeniu wybranych elementów w całość; czynności te dotyczą procesów poznawczych, doznań zmysłowych: wzrokowych, słuchowych, czucia, dotyku i ruchu.
  • Analiza głoskowa – umiejętność rozkładania słów na poszczególne elementy składowe – głoski, które odpowiadają fonemom (najmniejszym cząstkom języka).
  • Analiza sylabowa – umiejętność rozkładania słów na sylaby.
  • Analiza wzrokowa – umiejętność rozkładu całości obrazu na poszczególne elementy.

B

  • Błędy specyficzne – błędy typowe, charakterystyczne dla dysleksji rozwojowej, zależne od tego, jaka funkcja rozwija się nieprawidłowo (np. wzrokowe, słuchowe).

C

  • Cząstki fonologiczne – głoski, sylaby, logotomy.

D

  • Deficyty rozwojowe – zaburzenia rozwoju psychomotorycznego, opóźnienia rozwoju psychomotorycznego, wolniejsze tempo rozwoju poszczególnych funkcji. Deficyty mogą mieć różny zakres.
  • Dojrzałość szkolna – poziom rozwoju intelektualnego, emocjonalno-społecznego i fizycznego dziecka, który umożliwia mu udział w życiu szkolnym oraz opanowanie wiadomości, umiejętności i nawyków określonych programem nauczania I klasy. 
  • Dostosowanie wymagań – to zastosowanie takich kryteriów egzekwowania wiedzy i umiejętności, które uwzględniają możliwości i ograniczenia, a więc dysfunkcje oraz mocne strony rozwoju i funkcjonowania dziecka.
  • Dyskalkulia – zaburzenie zdolności matematycznych, mające swoje źródło w genetycznych lub wrodzonych nieprawidłowościach tych części mózgu, które są bezpośrednim podłożem dojrzewania zdolności matematycznych zgodnie z wiekiem. Jest zaburzeniem występującym bez jednoczesnego zaburzenia ogólnych funkcji umysłowych.
  • Dysleksja rozwojowa – specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu, występujące u dzieci o prawidłowym rozwoju intelektualnym. Termin „rozwojowa” wskazuje na jej wczesne uwarunkowania, trwające od początku nauki czytania i pisania.
  •  Dysleksja – specyficzne trudności w opanowaniu procesu czytania, występujące u dzieci o prawidłowym rozwoju intelektualnym, które mimo własnych starań i prawidłowych metod dydaktycznych szkoły, znacznie odbiega stanem swych umiejętności czytania (technika, rozumienie) od poziomu osiągniętego przez rówieśników i na danym etapie edukacyjnym.
  • Dysortografia – specyficzne trudności w opanowaniu poprawnej pisowni, występujące u dziecka o prawidłowym rozwoju intelektualnym, od początku nauki szkolnej. Rozpoznajemy w przypadkach, gdy trudności występują pomimo znajomości zasad poprawnej pisowni, prawidłowej motywacji do pracy nad poprawą pisania, braku wad zmysłów i zaniedbania pedagogicznego, a spowodowane są zaburzeniami w rozwoju procesów poznawczych i funkcji percepcyjno-motorycznych.
  • Dysgrafia – trudności w opanowaniu poprawnej formy graficznej pisma, zaburzony poziom graficzny pisma znacznie utrudniający odczytanie pisma. Dysgrafia wyraża się w formie zniekształceń strony graficznej takich, jak niedokładności w odtwarzaniu liter, nieprawidłowe proporcje liter, brak połączeń liter w wyrazie, brak należytego odstępu między literami i wyrazami.

F

  • Funkcje słuchowo-językowe – zdolności, które umożliwiają w sposób swobodny
    i poprawny posługiwanie się przyswojonym językiem w formie pisemnej i ustnej.
  • Funkcje /procesy poznawcze – zespół procesów, dzięki którym odbieramy informacje z otoczenia oraz związki między nimi. W czytaniu i pisaniu biorą udział takie procesy poznawcze, jak: uwaga, pamięć, wrażenia i spostrzeżenia wzrokowe, słuchowo-językowe, dotykowe, kinestetyczne, orientacja w schemacie ciała i przestrzeni, a także myślenie, dzięki czemu rozumiemy czytany tekst, a pisząc tworzymy nowe teksty.

I

  • Iloraz inteligencji – wskaźnik poziomu intelektualnego człowieka w relacji do poziomu innych
    osób.
  • Integracja percepcyjno-motoryczna – prawidłowe skoordynowanie i współpraca funkcji
    wzrokowych, słuchowych i ruchowych.
  • Inteligencja niewerbalna (funkcje wykonawcze, praktyczne) – badana skalą inteligencji D.Wechslera. Wysoki wynik może wskazywać na dobrze rozwinięte zdolności percepcyjno-motoryczne, na możliwość osiągania dobrych wyników podczas pracy pod presją czasu, zdolności rozwiązywania nowych problemów.
  • Inteligencja werbalna (funkcje werbalne) – mierzona za pomocą badania skalą inteligencji D.Wechslera. Wysoki wynik w skali świadczy o szerokim zasobie słownictwa, umiejętności tworzenia spójnych i logicznych wypowiedzi, łatwości w werbalizowaniu myśli.

K

  • Koordynacja wzrokowo-ruchowa – współdziałanie, zharmonizowanie funkcji wzrokowych
    i ruchowych, współpraca „oka i ręki”, dzięki której można wykonywać precyzyjne ruchy rąk pod kontrolą wzroku.
  • Kształcenie specjalne – planowy, systematyczny, zamierzony proces oddziaływań dydaktycznych, wychowawczych i rewalidacyjnych lub resocjalizacyjnych. Według przepisów oświatowych organizuje się dla uczniów niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie i zagrożonych niedostosowaniem społecznym, wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy, na podstawie orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego wydanego przez publiczną PPP; może być prowadzone w formie nauki w szkołach: ogólnodostępnych, integracyjnych lub z oddziałami integracyjnymi, specjalnych lub z oddziałami specjalnymi oraz w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, ośrodkach rewalidacyjno-wychowawczych, a także w młodzieżowych ośrodkach socjoterapii i wychowawczych.

 L

  • Lateralizacja jednorodna – dominacja czynności ruchowych jednej ze stron ciała, związana z funkcjonalną dominacją jednej półkuli mózgowej nad drugą, dotyczy wszystkich parzystych organów człowieka - oka, ręki, nogi. Powstaje stopniowo i ustala się na ogół w wieku
    przedszkolnym.
  • Lateralizacja skrzyżowana – ustalona dominacja narządów ruchu i wzroku, jednak nie po tej samej stronie ciała (np. dominacja prawego oka i lewej ręki), co wskazuje na brak całkowitej dominacji jednej z półkul mózgowych dla czynności ruchowych.

M

  • Motoryka duża – sprawność ruchowa całego ciała (w tym np. zdolność utrzymania równowagi ciała, koordynacja dużych grup mięśniowych i ruchów kończyn podczas biegania, chodzenia, skakania, jeżdżenia na rowerze, hulajnodze, deskorolce, pływania).
    Motoryka mała – sprawność ruchowa rąk w zakresie szybkości ruchów, ich precyzji i płynności; czynności manualne niezbędne podczas samoobsługi, rysowania, pisania.
    Mowa bezdźwięczna, ubezdźwięcznienie – wada wymowy; nieumiejętność realizowania głosek dźwięcznych; wymawianie głosek dźwięcznych (np. b, g, w, d, z) bez drgań wiązadeł głosowych, czyli bezdźwięcznie (np. p, k, f, t, s).
  • Myślenie przyczynowo-skutkowe – zdolność rozumienia następstwa czasowego, przewidywanie konsekwencji zdarzenia początkowego, umiejętność rozumienia i interpretacji sytuacji społecznych, myślenie logiczne.
  • Myślenie słowno-pojęciowe – umiejętność definiowania, wnioskowania i kategoryzowania. Łączy się z umiejętnością identyfikacji i porównywania pojęć oraz zdolnością do wygenerowania nowych treści. Dziecko może myśleć w sposób abstrakcyjny (podaje pojęcie nadrzędne) lub konkretny (podaje cechy obiektów lub ich funkcje).

N

  • Nauczanie indywidualne (także: indywidualne roczne obowiązkowe przygotowanie przedszkolne) – forma nauczania, którą obejmuje się dzieci i uczniów, którym stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły. Realizowane na terenie domu, na podstawie orzeczenia wydanego przez publiczną PPP.

 O

  • Opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej – dokument wydany przez PPP na podstawie przepisów oświatowych, zawierający dane ucznia, diagnozę oraz zalecane formy dostosowania wymagań oraz pomocy psychologicznopedagogicznej; dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi i w innych sprawach określonych w przepisach oświatowych; jedynie „opinia o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka” wymaga decyzji Zespołu Orzekającego działającego w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych.
  • Orzeczenie poradni psychologiczno-pedagogicznej – dokument wydany przez Zespół Orzekający działający w publicznej PPP; może dotyczyć potrzeby: kształcenia specjalnego, indywidualnego nauczania, zajęć rewalidacyjno-wychowawczych (dla dzieci upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim); zobowiązuje do realizacji kształcenia i wychowania w sposób dostosowany do potrzeb i możliwości psychofizycznych ucznia.

P

  • Pamięć długotrwała – stanowi trwały magazyn śladów pamięciowych o teoretycznie nieograniczonej pojemności i czasie przechowywania.
  • Pamięć krótkotrwała – aktywna pamięć robocza, w której zachodzą procesy spostrzegania, przypominania, powtarzania, myślenia i planowania. Pojemność pamięci bezpośredniej (krótkotrwałej) wynosi ok. 4 – 7 znaków (sylab, słów, cyfr), a pozostają one w niej ok. 20-30 sekund, potem zostają zapomniane.
  • Pamięć mimowolna (mechaniczna) – zdolność do przyswajania wiedzy w sposób mimowolny, nieuświadomiony; polega na utrwaleniu się w centralnym układzie nerwowym śladu pamięciowego spostrzeżenia (obrazu wzrokowego, słuchowego lub dotykowego) w postaci zapamiętania mimowolnego (mechanicznego), a więc bez zaangażowania motywacji i większego wysiłku.
  • Pamięć słuchowa – zdolność do utrwalania i przypominania informacji dźwiękowej (zapamiętywanie spostrzeżeń słuchowych, werbalnych i niewerbalnych) i dzięki temu przyswajanie wiedzy.
  • Pamięć słuchowa bezpośrednia – pozwala zapamiętać i natychmiast odtworzyć usłyszany materiał. Ograniczona jest do niewielkiej liczby elementów, zwykle związana z koncentracją uwagi.
    Pamięć wzrokowa – zdolność do utrwalania i przypominania informacji wizualnej (zapamiętywanie spostrzeżeń wzrokowych) i dzięki temu przyswajania wiedzy, w tymobrazów graficznych wyrazów z trudnością ortograficzną.
  • Percepcja – złożony proces poznawczy, który prowadzi do odbierania przez człowieka zjawisk lub procesów zachodzących wskutek działania określonych bodźców na narządy zmysłowe.
  • Praksja – zdolność do wykonywania planowanych złożonych ruchów celowych, dotyczy motoryki dużej, małej oraz aparatu mowy.

R

  • Rozwój psychoruchowy – całość procesów psychicznych (intelektualnych, orientacyjno – poznawczych oraz motorycznych) rozwijających się harmonijnie.
  • Rozwój psychoruchowy nieharmonijny – zakłócenia tempa rozwoju poszczególnych sfer procesów psychicznych: intelektualnych, orientacyjno-poznawczych i ruchowych. Niektóre sfery rozwijają się w przeciętnym tempie, podczas gdy inne rozwijają się z opóźnieniem lub przyspieszeniem
  • Ryzyko dysleksji – obecność symptomów dysharmonijnego rozwoju psychoruchowego dziecka (deficyty rozwoju funkcji uczestniczących w czynności pisania i czytania), które zapowiadają wystąpienie dysleksji rozwojowej.

S

  • Seplenienie – wada wymowy; nieprawidłowa realizacja głosek dentalizowanych, najczęściej dotyczy jednego, dwóch lub wszystkich trzech szeregów: ś, ź, ć, dź, s, z, c, dz, sz, ż, cz, dż; są różne rodzaje, w zależności od sposobu realizacji dźwięku i miejsca zmienionej artykulacji.
  • Słuch fonemowy – zdolność różnicowania głosek, dzięki dokonywaniu analizy dźwięków mowy i odróżniania ich (np. z-s, które brzmią podobnie, ponieważ różnią się tylko jedną cechą dystynktywną).
  • Synteza głoskowa i sylabowa – umiejętność scalania głosek i sylab w słowa.

U

  • Umiejętności fonologiczne – operacje w zakresie operowania cząstkami fonologicznymi takimi jak głoski, sylaby, logotomy (cząstki wyrazów nie będące sylabami ani głoskami). Operacje te to wyodrębnianie zdań z potoku wypowiedzi, wyrazów ze zdań oraz sylab i głosek z wyrazów.

W

  • Wczesne wspomaganie rozwoju – kompleksowe, multidyscyplinarne działania mające wspomóc rozwój psychomotoryczny dziecka już na bardzo wczesnym etapie, tj. od momentu wykrycia niepełnosprawności do czasu podjęcia nauki w szkole; wczesnym wspomaganiem rozwoju obejmowane są dzieci niepełnosprawne oraz ich rodziny na podstawie opinii wydanej przez Zespół Orzekający działający w publicznej PPP.

Z

  • Zindywidualizowana ścieżka realizacji obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego oraz zindywidualizowana ścieżka kształcenia – forma pomocy psychologiczno-pedagogicznej organizowana dla uczniów, którzy mogą uczęszczać do przedszkola lub szkoły, ale ze względu na trudności w funkcjonowaniu, wynikające w szczególności ze stanu zdrowia, nie mogą realizować wszystkich zajęć wspólnie z oddziałem przedszkolnym lub szkolnym i wymagają dostosowania organizacji i procesu nauczania do ich specjalnych potrzeb edukacyjnych. Wymaga opinii PPP.

Poradnia Psychologiczno - Pedagogiczna we Włodawie

Partyzantów 17
22-200 Włodawa

tel/fax.: 82 572 12 71
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

Sekretariat poradni jest czynny od poniedziałku do piątku w godzinach od 8:00 do 16:00.

 

Godziny Pracy

Pracownicy Pedagogiczni:

  • Poniedziałek - od 8.00 do 17.00
  • Wtorek - od 8.00 do 17.00
  • Środa - od 8.00 do 17.00
  • Czwartek - od 8.00 do 17.00
  • Piątek - od 8.00 do 17.00